Serap Olayı Nedir?

Serap Olayı Nedir?

İzlediğimiz filmlerde karakterler çölün ortasında susuz bir şekilde ilerlerken bir anda karşılarına su birikintisi, göl gibi oluşumlar çıktığını görürler. Karakterler suya yaklaştıkça su kaybolur ve karakter halisünasyon görüyormuş sonucu çıkartılır. Ya da hepimizin en az bir kere çizgi filmlerde gördüğü manzaraya göre serap; palmiyelerle çevrili bir göl, bir vaha gibi resmedilir. Oysa gerçek bu iki senaryodaki gibi de değildir. Gerçek serap olayı genellikle su birikintisi gibi gözlenir.

Serap Nasıl Oluşur?

Serap olayının nasıl oluştuğuna gelecek olursak, genel serap imajının aksine, bu olayın su ile bir ilgisi yoktur. Serap olayı, ışığın atmosferde yol alması ve kırılması ile ilgilidir. Eğer atmosferin katmanlarındaki sıcaklık her yerde aynı ise Güneş’ten gelen ışık atmosferden direkt olarak gözümüze gelir. Ancak bu katmanlar arasında sıcaklık farkı varsa ışık aynı yolu aynı hızda izlemez. Soğuk hava sıcak havadan daha büyük kırılma indisine sahiptir. Buna bağlı olarak fotonlar sıcak havayı soğuk havadan daha hızlı geçerler, çünkü sıcak hava daha az yoğundur. Fotonlar bir noktadan diğerine giderken her zaman daha kısa yolu tercih ederler. Serap olayı da fotonların minimum zaman gerektiren yolu katetmelerinin sonucudur. Kısacası serap olayı ışığın farklı sıcaklıklardaki hava katmanlarından geçmesiyle oluşur.

Farklı atmosfer katmanlarından geçerken ışık kırılmasına rağmen biz bunu algılayamayız ve ışığın kırılmadan, düz bir yol izlediğini düşünürüz. Gökyüzünden gelen ışık ışınları yerden kırılarak gözümüze ulaşırken, biz bu ışın kırılmadan direkt yerden geliyor gibi düşünürüz. Gözyüzünden gelen bu mavi ışık bize bu sebepten yerdeki su birikintisi gibi gözükür. Aslında gördüğümüz şey ise gökyüzünün yansımasından başka bir şey değildir.

Serap Türleri

İki çeşit serap türü vardır; alçak seraplar ve yüksek seraplar.

Alçak Seraplar: Yüzey üzerindeki sıcak ve az yoğun olan havaya giren ışık ışınları yukarı doğru kırılır. Görüş ufkunun altına bakıldığında, aslında ufkun üzerinde olan cisimleri ya da gökyüzünü görürüz. Görülen cisimler genellikle aynadan bakılıyormuşçasına ters bir şekilde görülür. Bunun sebebi ise bize ulaşan ışınların yerin altından geldiğini sanmamızdır. Bu serap türü ile sıcak ortamlarda, ya da sıcak günlerde karşılaşmak mümkündür.

Yüksek Seraplar: Sanılanın aksine serap olayı ile sadece sıcak bölgelerde karşılaşılmaz. Kutuplar gibi çok soğuk bölgelerde de serap görmek mümkündür. Bu tür seraplarda ışık aşağı doğru kırılır. Ufkun yukarısına bakıldığında, aslında ufkun altında olabilecek cisimler görülür. Cisimleri ufuktan daha yukarıda görmemizin sebebi, soğuk havanın yoğun olması ve dolayısıyla ışık ışınlarının normale yaklaşarak kırılmasıdır.

Nerelerde Serap Görülür?

Serap olayı ile karşılaşmak için çöle ya da kutuplara gitmeye gerek yok. Serap olayı, yerin ısıyı absorblayabileceği her yerde görülebilir. Sıcak yaz günlerinde asfalttan yansıyan güneşte, kumsaldaki kızgın kumlarda bu olay ile karşılaşmak mümkündür.