Sıçanlar Ritimlere Ayak Uydurabilirler
Bu araştırma, beyinlerin ritmi algılamak için nasıl evrimleştiğine ışık tutmaya yardımcı olabilir.
Bir müzik ritmine göre hareket ettiği bilinen tek hayvan insanlar değildir. Mesela bunu papağanlar da yapıyor. Ve araştırmacıların 11 Kasım’da Science Advances’te yayınladığı rapora göre, farelerin Mozart, Lady Gaga, Queen ve diğer sanatçıların şarkılarına kafalarıyla ritim tuttukları gözlemlendi.
Dahası hayvanlar insanların ayaklarını yere vurmalarına neden olan aynı tempolara tepki veriyor gibi görünüyor. Çalışma, insanların ritim duygusunun evrimsel temellerini ortaya çıkarmaya yardımcı olabilir.
Tokyo Üniversitesi’nde beynin nasıl çalıştığını inceleyen makine mühendisi Hirokazu Takahashi, “Bazılarımız müziğin insan kültürü için çok özel olduğuna inanır. Ama ben onun kökeninin bir şekilde atalarımızdan miras kaldığına inanıyorum” diyor.
Bir şarkının ritmini tanıma ve kişinin vücudunun hareketlerini buna göre senkronize etme yeteneği, vuruş senkronizasyonu olarak bilinir. İnsanlar ve papağanlar gibi bazı türlerin doğuştan bu yeteneğe sahipken diğerlerinin neden sahip olmadığı bir muammadır.
Laboratuvardaki fareler için Takahashi ve meslektaşları Mozart’ın “D Majör İki Piyano Sonatı”nı (K. 448) çaldılar. Tempoyu hızlandıran ve yavaşlatan ekip, normal hızında oynadığı gibi farelerin hareketlerini sadece görsel olarak değil, farelerin üzerine ameliyatla yerleştirilen kablosuz ivmeölçerlerle de gözlemledi.
Ekip başlangıçta vücut boyutunun herhangi bir kafa vuruşunu tetikleyen tempoları belirleyebileceğini düşündü. Araştırmacılar, insanların ayakla vurmayı dakikada 120 ila 140 vuruş yapan müziğe tercih etme eğiliminde olduklarını, ancak fare gibi küçük bir hayvanın muhtemelen aynı tepkiyi almak için daha hızlı bir tempoya ihtiyaç duyacağını varsaydılar.
“Farelerin daha hızlı ritimleri tercih edeceğini düşünmek için pek çok neden var. Ama buldukları şey bu değil. Mass, Medford’daki Tufts Üniversitesi’nde psikolog olan ve bu araştırmaya dahil olmayan Aniruddh Patel, “Ve bu ilgi çekici” diyor. Müziği algılama ve ona tepki verme ile ilgili zihinsel süreçler olan müzik bilişini inceler.
Video kayıtlarında, sonat her zamanki temposunda (dakikada yaklaşık 132 vuruş) çalındığında farelerin kafa sallamaları daha belirgindi. Aynısı, ivmeölçerli kulaklıkla dinleyen 20 kişi için de geçerliydi.
Hem insanlar hem de sıçanlar için, kafa vuruşu yaklaşık 120 ila 140 bpm’de tutarlıydı. Müzik daha hızlı veya daha yavaş çalındığında kafa sallama olmuyordu. Takahashi, bunun, hayvan beyninin ritme tepki vermek için nasıl ayarlandığı veya kablolandığı konusunda temel bir şey olduğunu öne sürdüğünü söylüyor.
Ekip ayrıca fareler için aralarında Lady Gaga’nın “Born This Way” ve Michael Jackson’ın “Beat It” şarkısının da bulunduğu favori pop şarkılarından bazılarını çaldı ve benzer bir tepki gördü.
Patel, farelerin insanların sevdiği vuruşları tercih ettiğini kabul etse de farelerin insanların yaptığı gibi vuruşlarla senkronize olabileceğine ikna olmadı.
Patel, “Bence bu çalışma aslında bir anlamda cevaplardan çok sorular ortaya çıkarıyor” diyor. İnsanlar ve papağanlar kafa sallama, dans etme veya ayak vurma gibi büyük, istemli hareketlerle vuruş eşzamanlılığı gösterirler. Sıçanlar, başa takılan bir ivmeölçer ve hareket yakalama teknolojisi gibi özel cihazlarla yakalanması gereken çok küçük hareketler sergilediler.
Araştırmacılar, dört ayak üzerinde olmaya kıyasla, su şişesini yükseğe koyarak fareleri arka ayakları üzerinde durmaları için cezbettiklerinde de bu davranış daha gözlemlenebilirdi.
“Vuruş algısı ve senkronizasyonunun temel doğası, vuruşun zamanlamasını tahmin etmeniz ve tahmin edilebilir şekilde hareket etmenizdir” diyor. “Yani, tam vuruşta veya biraz ilerisinde iniyoruz. Farelerin hareketleri çok küçük olduğu için, farelerin vuruşları tahmin edip edemeyecekleri veya sadece buna tepki verip vermedikleri net değil” diyerek ekliyor.
Hem Takahashi hem de Patel, bu çalışmanın farelerin insan müziği eşliğinde dans etmeyi sevdiklerini göstermediğini vurguluyor. Takahashi, “Müzik uyarısı beyne çok çekici geliyor. Fakat bu onların müzikten zevk aldıklarına veya algıladıklarına dair bir delil değildir” diyor.
Ardından Takahashi, kemirgenler ve diğer hayvanlarla müziğin başka hangi yönlerini paylaşabileceğimizi araştırıyor. “Melodi ve armoni gibi diğer özelliklerin de beynin dinamikleriyle nasıl ilişkili olduğunu belki ortaya çıkarmak isterim” diyor.
Yazan: İlknur YEŞİLYURT
Alıntı
Ito ve ark. Sıçanlarda spontan atım senkronizasyonu: Nöral dinamikler ve motor sürüklenme. Bilim İlerliyor. 11 Kasım 2022’de çevrimiçi yayınlandı, doi: 10.1126/sciadv. Abo7019.
Bir yanıt bırakın