Sigara Şizofreni Riskini Artırıyor Mu?
Sigarada bulunan ve bağımlılığa neden olan maddelerden nikotin, mezolimbik dopaminerjik sistemde varolan kolinerjik reseptörleri aktif ederek nukleus akumbens’te dopamin salınımını uyarır. Nikotin bağımlılığı ve sigara içimine bağlı psikolojik haz duyma esas olarak dopamin salgılanmasıyla bağlantılıdır. Uzun süre reseptörlerin nikotine maruz kalması dopamin yeterliliğini düşürür. Daha sonra aynı zevk hissini oluşturmak için giderek daha fazla nikotine ihtiyaç duyulur. Günün ilk sigarası en fazla seviyede zevk verir. Çünkü dopamin reseptörlerinin duyarlılığı da en fazla seviyededir. Daha sonra reseptörler de duyarsızlaşma olur ve tatmin duygusu düşmektedir.
Şizofreni psikotik semptomlar ve psikososyal işlevsellikte bozulma ile ortaya çıkan kronik bir psikopatolojidir. Kalıtsal etkenler etiyolojisinde en önemli role sahip olmakla birlikte, çevresel etkenler belirtilerin ortaya çıkışını etkilemektedir. Yapısal beyin görüntüleme, işlevsel görüntüleme ve histopatolojik çalışma bulguları beyinde en çok etkilenen bölgelerin frontal ve temporal loblar olduğuna göstermektedir. Patofizyolojisinde dopamin sistemi ve glutamat, serotonin, GABA gibi diğer nörotransmiter sistemler rol almaktadır. Dopamin hipotezine göre dopaminin regülasyonunda bozukluk mevcuttur: Prefrontal kortekste dopamin seviyesinde azalma, subkortikal ve limbik bölgelerde ise artma olduğu ileri sürülmektedir. Kortikal dopamindeki azalmanın hipofrontalite, bilişsel işlevlerde bozulma ve negatif belirtilere ilişkili olduğu, artmış subkortikal ve limbik dopaminin ise pozitif belirtilerden sorumlu olduğu düşünülmektedir.
Beynin aynı bölgelerinde aynı belirtilere sebep olan sigara bağımlılığı ve şizofreni etiyolojisine göre ve özellikle uzun süreli madde kullanımının ve tüm bağımlılıkların dopamini artırdığı bilimsel verilerine göre sigarada bulunan nikotinin uzun süreli vücüda alımı dopamin artışı beraberinde genetik yatkınlıkta söz konusu ise şizofreni riskini ciddi oranda artırdığını söyleyebiliriz.
Yazan: Gözde ADIYAMAN
Bir yanıt bırakın