Şimdiki Maymunlar İnsanlardan mı Geliyor?

Şimdiki Maymunlar İnsanlardan mı Geliyor?

Yazının bu başlığını atarken evrim metodolojisini kavrayamamış: “Madem insanlar maymunlardan geliyor, şimdiki maymunlar neden insan olmuyor”sorusuna bir gönderme olarak seçtim.

Ergi Deniz Özsoy’un Habertürk’te katıldı bir programda bahsettiği insan ve şempanze akrabalığını ve ortak atasını sizlere anlatacığım.

İnsanın yani Homo Sapiens’in “yaşayan” en yakın akrabası olan şempanzeler ile 7 milyon yıl önce ortak bir atadan evrildiğini biliyoruz. Bu ortak atamıza ne şempanzedir ne de insandır.  Bu orak atadan evrimleşerek bir kol şempanzeye giderken bir kol da insana doğru evrilmiştir. Arada çok fazla türlerde tabi ki oluşmuştur. Örneğin günümüz insanına en yakın olan Neandertaller’den daha uzak olan Habilis’e (Yetenekli İnsan) kadar.

İnsan ve şempanzenin genomlarını karşılaştırdığımız zaman bu ayrımın 7 milyon yıl önce gerçekleşmiş olduğunu görüyoruz. Bu nispeten yakın akrabaların Goril, şempanze, insan.. genomlarına bakıldığı zaman ortak atanın “Hominini” (İnsansılar) yani insansı özelliklere yakın olduğu tahminleniyor. Yani 7 milyon yıl önceki ortak ata kuyruksuz iri maymunlara yakın bir ata değilde daha çok İnsansılar’a daha yakın olduğu düşünülüyor. Bu bilgiler fosillerle desteklensede asıl ortaya koyan, evrimsel biyolojinin en önemli alanı olan Karşılaştırmalı Genomik Bilimidir.

Karşılaştırmalı Genomik Bilimi canlıların tüm genom dizilerinin karşılaştırılması, organizmaların genetik düzeyde birbirleri ile ne kadar ilişkili olduğu hakkında detaylı bilgiler veren son 20 yılın en gözde bilimdir. Bu genomlara baktığımızda fosillerden elde edilen bilgilerden daha fazlasını daha doğru bir şekilde elde etmekteyiz.

İnsanlarda, gibbonlar yani küçük maymunlar ve büyük maymunlar gibi primatlar arasında yer alır. Bu “hominoidler”, yaklaşık 23 milyon ila 5 milyon yıl önce ortaya çıkmıştır. Fosiller çok az olduğu için insanlar ve maymunların ortak atasının tam olarak neye benzediği bilinmemektedir. Lakin buna karşı yapılan çalışmalarda olası ortak atanın yaklaşık 5 kilogram kütleye sahip olduğu ve ağaçlarda yaşayan primatların özeliğini sanılanın aksine taşımadığı ortaya çıktı. Ağaçta salanma, asılı kalma, daların üzerinde yürüme gibi davranışların daha sonra edinildiği düşünülüyor.

Yeni araştırma ayrıca, insanın erken akrabalarından olan Australopith’lerin,  atalarına göre daha küçük boyutta olduklarını ve bunun Homo erectus’a gelene kadar devam ettiğini ortaya koymaktadır.

Almanya’daki Tübingen Eberhard Karls Üniversitesi’nde misafir yardımcı doçent olan, makalenin başyazarı Mark Grabowski, “Genel olarak soy hattımızda, vücut büyüklüğünde bir azalma var gibi gözüküyor. Bu da evrim hakkındaki genel düşüncelerimizden birine, zamanla birlikte ya aynı kaldığımız ya da büyüdüğümüz şeklindeki düşünceye ters düşüyor” diye belirtiyor.

Ortak Atamızın Kuzenine Ait 13 Milyon Yıllık Kafatası

Yeni keşfedilen bir maymun kafatası, kendi türümüz de dahil olmak üzere, yaşayan tüm maymunların ortak ataları hakkında ipucu barındırıyor. Küçük bir yapıda olan bu fosil kafatası, bir bebeğe ait ve nesli tükenmiş maymunlara ait bulunabilen en eski kafatası.

İnsanların şempanzeler ile ortak atadan 7 milyon yıl önce dalandığından bu yana insanın evrimi ile bi çok bilgiye sahibiz. Buna karşın uzak kuzenlerimiz ile ilgili bilgi ve fosiller ne yazık ki sınırlı. İşte bulunan bu fosil kafatası, maymunların evrimine çok önemli bir ışık tutuyor.

Araştırmacılar “Alesi” adı verilen 13 milyon yaşında ki bu fosilin kafatası içine bakmak için 3D X ray kullandılar. Maymunun henüz çıkmamış dişlerinden beyninin boşluklarına kadar incelediler.

Yapılan çalışmalar sonucunda fosilin Nyanzapithecus adı verilen yeni bir türe ait olduğunu sonucuna vardılar. “Alesi” adıda, Turkana dilinde “ata” anlamına geliyor.

Araştırma ekibinden Gilbert, “Nyanzapithecus, genel anatomi bakımından nispeten iyi bilinmeyen bir grup fosil primatı temsil ediyor. Ayrıca maymun olup olmadıkları konusunda da açık sorular var.” diyor.

Ama yapılan çalışmalar, Nyanzapithecus’u maymunlarla ilişkilendiriyor. Çünkü; Nyanzapithecus alesi, önemli bir maymun özelliği olan, iyi gelişmiş kemikli kulak tüplerine sahip olduğu ortaya çıkmıştır. Alesi ve yakın akrabaları, muhtemelen canlı maymunların ortak atasından hemen önce evrimleşmişlerdi.

Sonuç olarak bu fosil hem biz insanların hem de diğer maymunların Afrika’da gelişip evrimleştiği üzerine önemli bir bilgi sunuyor.

Yazan: Selim ÖZTEMEL

Kaynak*

Kaynak**

Kaynak***

YouTube Kanalımız