Anaerkil Yapılarıyla Sırtlanlar

Anaerkil Yapılarıyla Sırtlanlar

Benekli sırtlanlar (crocuta crocuta) da aslanlar ve insanlar gibi sosyal canlılar ve sürüler halinde yaşıyorlar. Benekli sırtlan sürüleri sadece altı sırtlandan oluşabileceği gibi üye sayısı bazen yüzü geçebiliyor! Sürü olarak yaşamanın pek çok avantajı var. Yalnızken bir aslanla boy ölçüşemeyecek olan bir sırtlan sürünün desteğini alarak aslandan yemeğini çalabilir.

Aslan sürülerinde kesin bir erkek aslan otoritesi söz konusuyken sırtlanlarda durum daha farklı. Sırtlan sürülerinde dişi üyeler hiyerarşinin daha üst basamaklarında yer alıyorlar. Boyutsal olarak çok ciddi bir fark olmasa da dişiler daha büyükler ve aynı zamanda daha agresifler. Dişi egemenliği sadece boyut ve agresiflikten kaynaklanmıyor elbette. Erkek bir sırtlan yetişkinliğe ulaştığı zaman doğup büyüdüğü sürüyü terk etmeye zorlanır. Bu “göçün” temel sebebi büyük ihtimalle akrabalar arası çiftleşmeye engellemek ve gen çeşitliliğini sağlamak. Erkek sırtlan başka bir sürü bulduğunda her şeye sıfırdan başlamak zorundadır. Yabancı olduğu bu sürüde hiyerarşinin en alt basamağında yer alır. Sonradan sürüye katılmanın dezavantajları olsa da bu erkekler çiftleşme şansı konusunda daha şanslıdır. Dişi sırtlanlar sürüye yeni katılan erkekler ile çiftleşmeyi tercih ederler.

Aslan, antilop, deniz fili gibi hayvanların erkekleri çiftleşme şansı elde edebilmek için ölümle bile sonuçlanabilecek kavgalara girişirken sırtlanların böyle bir dertleri yoktur. Çiftleşmede eş seçimi dişi tarafından yönetilmektedir. Bilim insanları erkek sırtlanların nispeten sakin tavırlarını buna bağlıyorlar. Çiftleşme ve beslenme için dövüşmek zorunda kalmayan erkek sırtlanların agresif yönleri biraz körelmiş.

Sosyal Bağlar ve Hiyerarşi

Geniş bir sosyal ağ ve kalabalık sürüye rağmen sırtlanlar hayatlarının büyük kısmını yalnız ya da küçük bir grupla beraber geçiriyor. Milyonlarca kişinin yaşadığı şehirlerde insanlar yalnız kalmayı başarabiliyorsa, sırtlanlar için de olağan bir durum bu. Sırtlanlar avlanacakları zaman ve avlarının diğer yırtıcılardan korumaları gerektiği zaman bir araya geliyorlar çoğunlukla. Zeki hayvanlar olan sırtlanlar tüm grup üyelerinin seslerini ve statülerini hafızalarında tutabiliyor. Beslenme sırası hiyerarşiye göre belirleniyor. Baskın dişi ve yavruları etten ilk pay alanlar oluyor. Aslan payı erkeklerin değil dişilerin oluyor – bu durumda sırtlan payı.

Dişilerin neden daha dominant olduğunu açıklayan başka bir görüşte tanıdık sayısı ve sosyal destek. Dişiler doğdukları sürülere yaşamaya devam ettikleri için sürüdeki tüm üyeleri tanıyorlar, ama erkek sırtlanlar yetişkin olunca başka bir sürüye katılıp her şeye sıfırdan başladığı için bir çevre edinmesi daha zor oluyor ve dişi sırtlan gibi geniş bir tanıdık ağı edinemiyor. Dişi sırtlan olmak çoğu açıdan avantajlı olsa da zorlukları var. Diğer memelilerden daha farklı bir üreme sistemi olanı dişi sırtlanlarda doğumda ölüm yaygın görülüyor. Dişi sırtlanların yüzde onu ilk doğumlarında hayatlarını kaybediyor.