Siyanür Zehirlenmesi Nedir?
Siyanüre maruz kalma belirtileri tipik olarak maruz kalmadan sonraki birkaç saniye ila birkaç dakika içinde ortaya çıkar ve halsizlik, mide bulantısı, baş ağrısı ve nefes alma güçlüğünü içerebilir.
Siyanür, casus romanlarından cinayet gizemlerine kadar en ünlü zehirlerden biridir; neredeyse anında ölüme yol açmasıyla ün kazanmıştır.
Ancak gerçek hayatta siyanür biraz daha karmaşıktır. Siyanür, karbon-nitrojen (CN) bağı içeren herhangi bir kimyasal anlamına gelebilir ve bazı şaşırtıcı yerlerde bulunabilir. Dünkü yazımda da bahsettiğim gibi 80 kadar bitkide siyanür bulunur ve belki de az önce içinde siyanür olan meyveyi sebzeyi ya da kuru yemişi yedin. Ve belki de her gün yiyorsun. (badem, ıspanak , erik …). Hatta kullandığımız ilaçlarda da bu nitril bileşikten bulunabilir. Nitriller o kadar zehirli değildir çünkü vücutta zehir görevi gören karbon-nitrojen iyonunu kolayca serbest bırakmazlar. Siyanür bile insan vücudundaki metabolizmanın bir yan ürünüdür. Her nefeste düşük miktarlarda dışarı verilir.
Ölümcül siyanür formları:
- sodyum siyanür (NaCN)
- potasyum siyanür (KCN)
- hidrojen siyanür (HCN)
- siyanojen klorür (CNCl)
Bu formlar katı, sıvı veya gaz halinde görünebilir. Bir bina yangını sırasında büyük olasılıkla bu formlardan biriyle karşılaşacaksınız.
Siyanür zehirlenmesinin belirtileri nelerdir?
Toksik siyanür maruziyetinin belirtileri, maruziyetten birkaç saniye ila birkaç dakika sonra ortaya çıkabilir. Bu belirtiler; genel zayıflık, bilinç bulanıklığı, baş ağrısı, nöbet, kalp durması.
Siyanür zehirlenmesinden ne kadar ciddi etkilendiğiniz şunlara bağlıdır:
- maruz kalınan doz
- maruz kalınan siyanürün türü
- siyanüre ne kadar süre maruz kaldın
Siyanüre maruz kalmanın iki farklı yolu vardır. Akut siyanür zehirlenmesinin ani ve sıklıkla yaşamı tehdit eden etkileri vardır. Kronik siyanür zehirlenmesi, zamanla daha küçük miktarlara maruz kalınmasından kaynaklanır.
Akut siyanür zehirlenmesi
Akut siyanür zehirlenmesi nispeten nadirdir ve vakaların çoğunluğu kasıtsız maruziyetten kaynaklanmaktadır.
Ortaya çıktığında semptomlar ani ve şiddetlidir. hemen tıbbi bir yardım alınmalıdır.
Kronik siyanür zehirlenmesi
Önemli bir süre boyunca milyonda 20 ila 40 parça (ppm) hidrojen siyanür gazına maruz kalırsanız kronik siyanür zehirlenmesi meydana gelebilir.
Semptomlar genellikle kademelidir ve zaman geçtikçe şiddeti artar. Durum fark edilip tedavi edilmezse ölüme kadar giden bir süreç işlemeye başlar.
Siyanür zehirlenmesi nasıl teşhis edilir?
Akut siyanür zehirlenmesi belirtileri yaşıyorsanız derhal acil tıbbi yardım isteyin.
Kronik siyanür zehirlenmesi belirtileri yaşıyorsanız hemen doktorunuza görünün. Belirtilerinizi tartıştıktan sonra doktorunuz fizik muayene yapacaktır. Ayrıca bazı kan testleri de teşhis için kullanılmaktadır. (Methemoglobin seviyesi, Kan karbon monoksit konsantrasyonu (karboksihemoglobin düzeyi vs )
Siyanür tedavisi nasıl olur?
Kısaca anlatmak gerekirse:
İlk olarak hidrojen siyanür gazına maruz kalan kişilerin maruz kalan giysiler çıkartılır, vücudu yıkanır. (Dekontaminasyon)
Daha sonra ise siyanür panzerileri ile tedavi edilir. (Panzehirler: oksijen, sodyum tiyosülfat, amil nitrit , sodyum nitrit, 4-dimetilaminofenol, hidroksokobalamin, dikobalt edetat .. )
Yazan: Bilge KAPLAN
Kaynak What Is Cyanide Poisoning? Kristeen Cherney, 2018
Kaynak Cyanide poisoning
Bir yanıt bırakın