Sonsuza Dek Geri Dönüştürülen Plastikler
Sayısız miktarda plastik atık karalarımızı ve denizlerimizi kirletiyor. Şimdi, sonsuz ve kolayca geri dönüştürülebilir malzemeler tasarlamak için kimyasal hileler kullanıyoruz.
Kimyagerlerin mükemmel bir şekilde yaptığı bir şey, atomlar arasında bağ kurmaktır. Şimdi bu başarının sonuçlarından geçiyoruz: Yakılan çöpe atılan veya okyanuslarda yüzen plastik atıklar. Plastikler, güçlü kimyasal bağlarla birbirine bağlanan uzun molekül zincirleri olan polimerlerdir. Bu nedenle bozulmaları veya geri dönüştürülmesi zor olabilir. Küçük moleküler yapı taşlarına geri dönmek için bu kimyasal bağları koparmak genellikle zor bir kimyasal problemdir.
Plastikler Her Yerde
Kullandığımız ana plastiklerle uğraşırken çeşitli başarılar elde edildi. Plastik şişe yapmak için kullanılan polietilen tereftalattır (PET). Basitçe parçalanabilir, yeniden şişelere dönüştürülebilir ve hiçbir kimyagere başvurmaya da gerek yoktur.
Diğer önemli plastiklerin çoğunda farklı bir hikaye vardır. Çift camlı pencerelerde ve bir sürü yerde bulunan bulunan polivinil klorür (PVC) buna bir örnektir. İngiltere, Sheffield Üniversitesi’nden kimyager Anthony Ryan, “PVC mutlak bir kabus” diyor. PVC geri dönüştürmenin bilinen bir yolu yok ve yapsak bile, kanser riskini artırabilecek toksik bir bileşik olan vinil klorür elde ediyoruz.
Amaç Yeni Bir Tepkime
O halde kimyagerler için bir iş, plastikleri yeniden kullanılabilecek moleküllere ayırabilecek yeni reaksiyonlar tasarlamaktır. Santa Barbara, California Üniversitesi’nden Susannah Scott, yakın zamanda bunu polietilen içeren bir plastik sınıfı olan poliolefinlerle yapmayı başardı. Bu plastikleri kova dolusu ısı kullanmak zorunda kalmadan daha küçük moleküllere parçalamak için bir katalizör kullanan bir teknik geliştirdi . Bu daha küçük moleküller deterjanlarda, boyalarda veya ilaçlarda kullanılabilir.
Kimyagerler, sonsuza kadar geri dönüştürülebilen veya toprağı besleyen malzemelere dönüşebilen plastikler icat etmeye başlıyor. Bir örnek, Berkeley’deki California Üniversitesi’nde Ting Xu tarafından tasarlanan plastiktir. Xu, plastiğe enzim içeren minik kapsüller ekledi. Malzeme işlenebilir, ısıtılabilir ve faydalı nesnelere dönüşebilir. Bunu yapmak oldukça basit. Ömrü bittiğinde, malzemeleri bir hafta kadar ılık suda bekletmeniz yeterlidir. Bu olay plastiği küçük moleküllere dönüştüren enzimleri serbest bırakır. Plastik atık belasını gerçekten ortadan kaldırmak istiyorsak, bunun gibi birçok yeni malzemeye ihtiyacımız olacak.
Yazan: Bilge KAPLAN
Kaynak**
Bir yanıt bırakın