Sürü Bağışıklığı Nedir?
Global bir pandemi ile yüzleştiğimiz şu günlerde duymaya alışık olduğumuz bir kavram: Sürü Bağışıklığı. İlk defa 1930’larda, A.W. Hedrich’in kızamığın epidemiyolojisi ile ilgili araştırmasını yayınlaması ile doğal bir fenomen olarak kabul gören sürü bağışıklığı, popülasyonun büyük çoğunluğunun bir enfeksiyona bağışıklık kazanması sonucu sağlanır. Popülasyonun bağışıklık kazanması da enfeksiyonun yayılımının duraklamasına ve hatta tamamen durmasına yol açabilmektedir.
Öncelikle enfeksiyon hastalıklarının tanımından başlayalım. Enfeksiyon hastalıkları bakteri, virüs ve mantarlar gibi mikroorganizmaların vücudumuza girerek çoğalması sonucu gözlemlenen hastalıklardır. Sürü bağışıklığı ise bulaşıcı bir enfeksiyona karşı popülasyonun aşı veya daha önceden geçirilmiş bir enfeksiyon yolu ile bağışıklık kazanması durumudur. Bireylerin bağışıklık kazanabilmesi için aşı olmuş olmaları veya söz konusu enfeksiyon hastalığını geçirmiş ve tedavi olmuş olmaları gerekmektedir.Yani bu bağışıklığın kazanılabilmesi için etkin bir aşı ya da ilaca ve nüfusun büyük çoğunluğunun hastalığı geçirmiş olmasına gereksinim vardır. Öte yandan belirli hastalıklardan, medikal sebeplerden dolayı bağışıklık kazanamayan bireyler olabilir. Bu bireyler yeni doğmuş bebekler, halihazırda bağışıklık sistemini zayıflatan tedaviler gören (kanser tedavisi gibi) bireyler olabilirler. Toplumun büyük çoğunluğunun bağışıklık kazanması enfeksiyon iletimini aza indireceğinden bağışıklık kazanamayan bireyler de korunmuş olacaktır. Toplumun kritik bir kısmının bağışıklık kazanması ile ulaşılan ‘Sürü Bağışıklık Düzeyi’ ya da ‘Sürü Bağışıklık Eşiği’ seviyesine varıldığında söz konusu hastalık o popülasyonda artık kalıcı olmayabilir. Bu kritik değere ulaşılması demek, enfeksiyon yayılımının artık artıp-azalmadığı bir konumda olması demektir. Bu değer hastalığın yayılımının durduğu noktayı değil, ortalama olarak enfekte bireylerin kaç kişiyi enfekte ettiğini gösterir.
Sürü bağışıklığı bir hastalık için sağlandığında ve hastalığın yayılması engellendiğinde o hastalık ortadan kalkar. Bu nedenle sürü bağışıklığı toplum için önemli bir kavramdır. Örneğin çiçek hastalığı sürü bağışıklığının kazanılması ile ortadan kalkmıştır. Bu hastalığın ortadan kalkmasında popülasyonun çoğunuğunun aşı olmasının büyük bir etkisi vardır. Fakat günümüzde aşı karşıtlarının çoğalması nedeniyle bazı hastalıklar tekrar baş göstermeye başlamıştır. Bu sebepten her bireyin bilinçlenmesi toplum sağlığı için büyük önem göstermektedir.
Doğal sürü bağışıklığı enfeksiyonun geçirilmesi ile elde edilir ama bu toplumun büyük kısmının sağlık hizmetine ihtiyaç duyması demektir. Bu yol sağlık sisteminde aşırı yoğunluğa sebep açacağından aşı yolu ile bağışıklık kazanılması tercih edilir.
Güncel koronavirüs pandemisinde ise sürü bağışıklığından çok uzaktayız. Bu konuda çeşitli çalışmalar olmasına karşın henüz onaylanmış bir aşı bulunmamakta. Ayrıca hastalığı geçiren kişilerin büyük çoğunluğu bağışıklık geliştiremiyor. Etkin bir çözüm bulunana kadar yapılacak tek şey ise alanında uzman kişilerin tavsiyelerini dinlemek ve bireysel önlemleri almak olacaktır.
Yazan: Elif Işık
Kaynak**
Kaynak***
Kaynak****
Kaynak*****
Kaynak******
Bir yanıt bırakın