Tarihteki Büyük Salgın Hastalıklar
Antoninus Vebası
MS 165-180 tarihleri arasında görülen bu hastalık dünyada çiçek veya kızamık türüne benzeyen bir salgındır. İlk kez Yakın Doğu’daki kuşatmadan dönen lejyonerler tarafından Roma’ya getirildi. Salgın, Roma imparatoru Lucius Verus’un hayatını kaybetmesine sebep olmuştur. Tahminlere göre günde iki bin kişiyi öldüren bu hastalık Roma ordusunu darmadağın etti ve imparatorluğun çöküşünde rol oynadı. Bu sayı salgından etkilenenlerin çeyreği kadardı. Yani öldürücülük oranı %25 olarak belirtilmektedir.
Kara Ölüm
1347-1351 yılları arasında görülen Kara Ölüm, Çin ve Orta Asya’dan başladı ve 1347’de Kırım’da bir Ceneviz ticaret merkezini kuşatan Moğol ordusunun vebalı cesetleri mancınıkla kentin içine atmasıyla Avrupa’ya taşındı. İnsanlık tarihinin kabul edilen en büyük salgınıdır. Avrupa nüfusunun üçte birini yok eden bu salgın yaklaşık 25 milyon insanı öldürdü. Asya ve Kuzey Afrika’da ise 200 milyon insanın hayatını kaybetmesine neden oldu. Veba pireler tarafından taşınarak tekrar tekrar ortaya çıkmış ve yüzyıllarca devam etmiştir. Kara ölüm denmesinin sebebi ise bir inanışa göre derinin derialtı kanamalar yüzünden siyaha dönmesidir. Ancak kara denmesinin asıl sebebi sıkıntılı ve kasvetli olmasından gelir. Öldürme oranı ise %60’a kadar dayanmaktadır ki bu korkunç bir rakamdır. 19. Yüzyılda ise veba tamamen ortadan kalkmıştır.
Kolera
19. yüzyılın en büyük hastalıklarından olan kolera Hindistan’ın Bengal Körfezi’nde ortaya çıktı ve ticaret yolları ile tüm dünyaya yayıldı. Kolera, Vibrio Cholerae bakterisinin neden olduğu, ani başlangıçlı bol sulu ishalle seyreden bir bağırsak enfeksiyonudur. Osmanlı İmparatorluğuna kolera Balkan savaşları sırasında yaşandı. Ordu çok büyük zayiatlar verdi. Salgın ayrıca, bir komplo teorisine yol açtı. Bu teoride yoksulların ve hastaların bilerek öldürüldüğüdür. Londra’da izlenen salgın vakasında sonuçlar hastalığın kontamine bir su pompasından kaynaklandığını gösterdi.
İspanyol Gribi
1918’de yaşanan bu salgın yakın tarihin en büyük hastalıklarındandır. 500 milyon kişinin enfekte olduğu bu salgında yaklaşık 50 milyon kişi öldü. Virüs yoluyla yayılan bu algın H1N1 virüsü kaynağı günümüzde hala tartışma konusu. Ancak bilim insanları bu virüsün kuşlar tarafından geldiğini ortaya çıkarmışlardı. Her yaştan kişiyi tutma eğiliminde olan İspanyol gribi, çocuklar ve yaşlılar gibi uç yaş grubundaki kişilerde daha ağır seyretmesi nedeniyle çok ağır sonuçlar doğurmuş bir salgındır. Yapılan tahminlere göre 1918 gribinde 1. Dünya Savaşından daha fazla Amerikan askeri öldü. 1919 da salgın hafiflese de 40 yıl boyunca mevsimsel olarak ortaya çıktı.
AIDS(HIV)
AIDS virüs kaynaklı bağışıklık sistemi hastalığıdır. Hastalığa neden olan HIV virüsü bağışıklıkta rol oynayan hücreleri öldürür ve bağışıklık sisteminin baskılanmasına yol açar. İlk olarak 1981’de ortaya çıkmıştır. Bugüne kadar dünyada en ölümcül hastalıklar arasında yer almaktadır. HIV virüsü kişinin vücuduna girdikten sonra uzun yıllar boyunca herhangi bir belirtiye neden olmayabilir. Şu ana kadar 33 milyon insan HIV virüsünden vefat etmiştir. Dünya tıbbının halen başa çıkmaya çalıştığı bulaşıcı bir hastalıktır.
Yazan: Hasan SALHİ
Kaynak**
Kaynak***
Kaynak****
Bir yanıt bırakın