
Tavuk mu Yumurtadan, Yumurta mı Tavuktan Çıkar?
Çağlar boyunca birçok tartışmayı ateşleyen o eski bilmece: tavuk mu yumurtadan yoksa yumurta mı tavuktan çıkar? Aslına bakarsan soru yumurta mı ilk oluştu yoksa tavuk mu olması gerekiyor ama neyse.
Neyse ki, sonsuza kadar bu bilmeceyi düşünmeye gerek yok. Bu, bilimin araçlarıyla, daha doğrusu evrimsel biyolojinin ilkeleriyle çözebileceğimiz bir bilmecedir.
İlk Yumurtalar
Yumurtalar, hayvanlar aleminin her yerinde bulunur. Teknik olarak yumurta, içinde bir embriyonun büyüyüp kendi başına yaşayana kadar gelişebileceği zara bağlı bir kaptır.

Bugün tanıdığımız kuş yumurtası türüne odaklanırsak; ilk olarak milyonlarca yıl önce ilk amniyotların evrimiyle ortaya çıktı.
Amniyotlar (Amniota), bir Tetrapod grubu (bel kemiğine sahip dört üyeli hayvanlar) olup kara hayatına uyum sağlamış yumurtalara sahiptir. Amniyotlar, Synapsidler (memeliler ile soyları tükenen diğer akrabaları) ve Sauropsidaların (sürüngenler ve kuşlar) yanı sıra fosil atalarını da içerir.
Hayvanların çoğu, gelişlerinden önce üreme için suya muhtaçtılar, yumurtalarını kurumaması için havuzlara ve diğer nemli ortamlara bıraktılar. Belli bir süre sonra içinde ekstra zar bulunan farklı bir yumurta türü gelişmeye başladı.
Amniyotik yumurtalar çok önemliydi. Karada bulunan yumurtlama yerleri için yepyeni bir fırsatlar dünyasının kapılarını açtılar ve ekstra zarlar daha büyük (ve çoğunlukla daha iyi) yumurtaların yolunu açtı. Bunun tam olarak ne zaman gerçekleştiğini bilemiyoruz. En iyi tahminimiz, hem tetrapodların (omurgaya sahip dört uzuvlu hayvanlar) hem de amniyotların (tüm bu ekstra katmanlarla yumurta bırakan omurgaya sahip dört uzuvlu hayvanlar) son ortak atalarının yaklaşık 370-340 milyon yıl önce yaşamış olmasıdır. Bazı kaynaklar ilk amniyot türlerinin 312 milyon yıl öncesine yakın yaşadığını belirtiyor. Bugünün memelileri, sürüngenleri ve kuşları ilk amniyotların torunlarıdır.
İlk Tavuklar
Var olan ilk tavuk, neredeyse iki tavuk (veya proto-tavuk) tarafından üretilen bir zigotta meydana gelen genetik bir mutasyonun (veya mutasyonların) sonucuydu. İlk gerçek tavuğun olası ebeveynleri kırmızı orman kuşlarıdır (Gallus gallus).
Arkeolojik kanıtlar, kırmızı orman kuşlarının ilk olarak yaklaşık 10.000 yıl önce evcilleştirildiğini öne sürüyor, ancak DNA analizi ve matematiksel simülasyonlar, evcil tavuğun orman kuşlarından çok daha önce (tahminen 58.000 yıl önce) ayrıldığını gösteriyor.
Asıl sorumuza geri dönelim: Yaklaşık 340 milyon yıl önce ortaya çıkan amniyotik yumurtalar ve en erken yaklaşık 58 bin yıl önce gelişen ilk tavuklardan önce geldiğini güvenle söyleyebiliriz.
Yazan: Bilge KAPLAN
Kaynak**
Kaynak***
Bir yanıt bırakın