Vahşi Hayvanların Şehir Hayatına Uyum İçin Turbo Evrim

ARCHIV - Eine Taube geht am 17.11.2016 in Frankfurt am Main (Hessen) vor der Hochhauskulisse der Stadt am Mainufer entlang. (zu dpa «Wie Städte die Evolution von Tieren verändern» vom 03.11.2017) Foto: Frank Rumpenhorst/dpa +++(c) dpa - Bildfunk+++

17 Vahşi Hayvanların Şehir Hayatına Uyum İçin Turbo Evrim

Dünyada her iki kişiden biri şehirde yaşıyor.Metropoller sadece insanlar için değil, hayvanlar içinde çok cazip. Ancak sadece adapte olanlar, gökdelenlerin arasında ilerlemeye devam edebiliyorlar.

Güvercinleri, tilkileri, kertenkeleleri, kelebekleri, fareleri, tahtakuruları vs.  kentlerdeki yaşam vahşi hayvanların gelişimini nasıl etkiliyor?  Kanada ve ABD’den araştırmacılar, konuyla ilgili 192 ayrı çalışmayı inceledi ve “Bilim” dergisinde büyüleyici örnekler sundu. Buna ek olarak,: kentlerde evrimin tam olarak nasıl gerçekleştirdiğini bilmek istiyorlardı. Bu konuda örneklerde, kanıtlarıyla birlikte yazıda yer alıyor.
Zaten ilk yerleşime geçen insan toplulukların çiftçilikle uğraşmasından dolayı, yaklaşık 12.000 yıl önce fareler ve sıçanları yerleşim yerlerine çektikleri biliniyor. Bugün, tüm insanların yüzde 55’i şehirlerde yaşıyor ve sayı yükseliyor. İnsanları takip eden hayvanlar, vahşi doğada kendi türlerinden farklı olarak yaşıyor: Kapalı zeminler, izole yeşil alanlar, daha yüksek sıcaklık, daha fazla hava, ışık ve gürültü kirliliği var. Birçok türün alışık olmadıkları bu şartlara adapte olması ve vahşi doğada yaşayan kendi türlerinden farklı evrimleşmiş olmaları kaçınılmaz bir sondu. Doğada başarı sözcüğü “Evrilmeyen, devrilir.” prensibi ile kentlerde yaşamaya devam etmek için ortam koşullarına uyum sağlamaları çok önemliydi.
Kasaba gibi küçük ölçekli yerleşim yerlerinde türlerin çeşitliliğinin azaldığını ve istilacı türlerde ise tür çeşitliliğin arttığını Toronto Airport Üniversitesi araştırmacıları dile getiriyorlar. Kentlerde gerçekleşen hızlı evrimin çok farklı sebepleri olabilir. Buralardaki vahşi hayvanların evrimi, kendilerini izole etmiş, küçük gruplarda bile kendi aralarında gen değişikliği ile gerçekleşiyor olması dikkat çekiyor. Her kentte koşullara göre, farklı gruplar ayni türden olsalar dahi, farklı gen değişiklikleri ile, genetik materyallerinde kendilerine özel avantaj sağlayan mutasyonlara sahipler.

İşte bu konuda ilginç örneklerin bazıları :

19. Yüzyılın başlarında sanayileşmenin yoğun olduğu dönemlerde, kentsel kirlilikten dolayı ağaç kabuklarında koyulaşma olmuştu. Şehirlerde yaşayan kelebekler ve güveler ise bir mutasyon geçirerek, kanatlarını kondukları ağaçlarda, kendilerini yiyecek olan düşmanlarına açıkça görünmemek için kanatlarını da koyu renge dönüştürdü. Böylece kirli ağaçlarda kamuflajlarını daha iyi gerçekleştirdiler. Araştırmacılara göre kentsel kirlilik, mutasyon oranını daha çok artırıyor. Bununla ilgili ellerinde kanıtlarda mevcut.
Porto Riko şehrinde,  Anolis cristatellus kertenkeleleri, şehir yaşamına uyum için yapay yüzeylere daha iyi tutunabilecekleri, daha uzun bacaklar ve parmak lamları geliştirdiler. Bu değişim kendi türlerinin öteki bölgelerde yaşayan üyelerinde görülmüyor.
Amerika kasabaları ve şehirlerinde, insanların kendilerine sunduğu büyük ayçiçek çekirdeklerini daha iyi yiyebilmek için gagalı hayvanlar, gaga formlarını geliştirdiler. Yiyecek formu ve büyüklüğüne uygun mükemmel gagalara sahip olan mutasyon ile uyumu başardılar.
Araştırmacılar, “Vahşi hayvanların genetik ayarlamalarının, tipik olarak böcek ilacı kullanımı, kirlilik, yerel iklim veya kentin fiziksel yapısındaki değişikliğe tepki olarak geliştiğini ” söylüyor.  Geniş caddeleri ve devasa binaları ile kentsel yaşam, birçok hayvan hayatını ve mutasyonlarını, türlerinin öteki bireylerinden, ayırıyor. Böylece, New York’taki beyaz ayaklı farede olduğu gibi, fare gruplarının bireysel popülasyonlarını, bir basamak öteye taşıyor.
Şehirdeki vahşi hayvan evrimleri konusunda daha çok araştırma, gelecekte de kent yaşamında, daha iyi sürdürülebilir hayat ve parklar konusunda yardımcı olabilir.

 

Turbo Evrim Özgün Çeviri: İ. Kaya

Kaynak*

YouTube Kanalımız

Tükenmez Kalem (Altın Yazar) hakkında 286 makale
Bilim sever, bilim yazarı.

İlk yorum yapan olun

Bir yanıt bırakın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak.


*