Vebanın Çıkış Noktası Bulundu
Veba 1347’de, Moğol imparatorluğunun bir parçası olan “Altın Orda”nın yerleşim yerlerinden, Akdeniz bölgesin yayılmıştı. Bu bulaş 500 yı sürecek pandemiye neden oldu. 2. veba pandemisiyse 19 yüzyılın başlarına kadar sürdü. 2. vebanın çıkış kökeni bilim insanları arasında uzun süredir tartışma konusuydu. Bir teoriye göre çıkış noktası Doğu Asya’ya özellikle Çim’e uzanıyordu. Fakat bu görüş Orta Asya’daki arkeolojik kazılarda elde edilen bulgular ile örtüşmüyordu.
Kırgızistan’daki Yssykköl gölü yakınında keşfedilen kalıntılar 1338 ve 1339 yıllarındaki birlikle ortaya çıktığını gösteriyor. Yapılan kazılarda elde edilen yazıtlarda, insanların bilinmeyen bir salgınla öldüklerinden bahsediliyor. Süryanice ve Aramice dillerinde yazılmış mezar taşları ile Avrupa’daki “Kara Veba” tartışılır hale gelmişti.
Nature dergisinde yayımlanan makaleye göre, uluslararası bir araştırma ekibi, veba ile ilgili yazıların bulunduğu bölgedeki insan kalıntılarının DNA’larını incelediler. İlk elde edilen veriler bile umut verici oldular. Bilim insanlarına göre mezar yaşına göre 1338 yılında ölen kişilerin DNA’sında Yersinia pestis kalıntısı buldular. Günümüze kadar Kara Ölüm salgını, “Büyük Veba Çeşitliliği Patlaması” olarak adlandırılan veba sularının fazla bir çeşitlenme ile ilişkilendirilmişti. Fakat bu kesin değildi. 10. ila 14. yüzyıl olarak belirtiliyordu.
Bilim insanları şimdi Kırgızistan’daki keşfedilen kalıntı yerlerideki eski veba kalıntılarını bir araya getirerek, ilk ortaya çıkışı ile ilişkilendirdiler. Bu analizler sonucunda Kırgızistan’daki eski köklerin tam da bu çeşitlenmenin merkezi olduğu ortaya çıkmış oldu.
Veba, 1338 ve 1339 yılları arasında Yssykköl gölünün yakınındaki bölgede gelmiş olmalı. Köküyle en yakın akraba olan modern kökler günümüzde Tian-Shan dağlarının etrafındaki “veba rezervlerinde” görülüyor. Bu yüzden bilim insanları, “Kara Ölüm’ün atası Orta Asya’da ortaya Çıkmış olmalı diyorlar.
Yazan: Selim ÖZTEMEL
Bir yanıt bırakın