Y Kromozomunun Kaybolması Erkeklerin Yaşamını Kısalıyor mu?

X Y Chromosome Telomeres — X and Y chromosomes. Computer artwork of an X and a Y chromosome. The end regions mark out the telomeres. Telomeres consist of short repeated sequences of DNA and proteins, and are looped. The loop structure prevents the end of the chromosome being eroded by enzymes present in the cell nucleus and prevents enzymes from joining two chromosomes together. Telomeres play an important role in cellular aging. As cells replicate and age the telomere steadily shrinks. When the telomere reaches a certain length the cell stops dividing and dies.

Y Kromozomunun Kaybolması Erkeklerin Yaşamını Kısalıyor mu?

Erkeklerin ileriki yaşlarında Y kromozomunu kaybettikleri zaten biliniyordu. 70 yaşındaki erkeklerin %40 ila %50’si böyle bir mutasyona sahip oluyor. Yapılan araştırmalara göre bu erkeklerde en çok görülen mutasyon çeşidi ve yaş ilerledikçe bu mutasyona uğrayan erkek sayısı artıyor. Yaş ilerlemesinin yanı sıra, sigara kullanımı gibi zararlı davranışlar da bu mutasyonlara neden oluyor.

X ve Y kromozomları. X ve Y kromozomunun bilgisayar çizimi. Uç bölgeler telomerleri işaretler. Telomerler, tekrarlanan kısa DNA ve protein dizilerinden oluşur ve halka şeklindedir. Döngü yapısı, kromozomun ucunun hücre çekirdeğinde bulunan enzimler tarafından aşınmasını engeller ve enzimlerin iki kromozomu birbirine bağlamasını engeller. Telomerler hücresel yaşlanmada önemli bir rol oynar. Hücreler çoğaldıkça ve yaşlandıkça telomer sürekli küçülür. Telomer belirli bir uzunluğa ulaştığında hücre bölünmeyi durdurur ve ölür.

Erkeklerin kan hücre karışı tam bir mozaik şeklinde bulunduruyor. Bazılarında bir kaç hücrede Y kromozomu bulunmaz iken, bazılarında hemen hemen hiç Y kromozomu bulunmuyor. Bu kaybın (mLOY / mosaic loss of chromosone Y) bazı hastalıklar ile bağlantılı olduğu düşünülünüyor. (Lösemi, kanser, Alzheimer, kalp hastalıkları)

Kadınların erkeklerden daha uzun süre yaşamalarının mLOY ile ilgili olup olmadığını merak eden bilim insanları, fareler üzerinde bir araştırma yürüttüler.

Y Kromozomunun Kaybolması Erkeklerin Yaşamını Kısalıyor mu?

Bu araştırmada erkek farelerin Y kromozomlarının %65’i alındı. Science dergisinde yayınlanan makalede mLOY sahibi farelerin kalp hastalıklarına daha yatkın olduğu görülmüş. Bu kalp hastalıkları riskinin insanlarda da geçerli olup olmadığını öğrenmek isteyen araştırmacılar, İngiliz Biyolojik Veri Bankası’ndaki verileri incelediler. İnceleme sonunda durumun beklenenden daha etkili olduğu görüldü. Kan kök hücrelerindeki Y kromozom kaybı kalp sorununu riskini artırdığı ve erkeklerin kadınlara kıyasla daha az yaşamalarına neden olduğu görüldü.

Araştırma ekibi geliştirilecek ilaç ile erkeklerin kardiovasküler hastalıklardan ölmesine neden olan Y kromozomu kaybına çare getirilebilineceği düşüncesinde. Hayvanlar üzerinde çalışmalar devam ediliyor fakat bu gelişim için daha çok fazla çalışma yapılması gerekiyor.

Yazan: Selim ÖZTEMEL

Kaynak*

YouTube Kanalımız