Yeni Doğan Yıldızlar James Webb Teleskop Görüntülerinde -

022823_lg_prettygalaxies_feat-1030x580 — NGC 628 (gösterilen) gibi karşıdan sarmal gökadaların yeni JWST görüntüleri, karanlık boşluklarla beneklenmiş gaz ve toz sarmallarını ortaya koyuyor. Bu boşlukların, genç, büyük kütleli yıldızlardan ve süpernovalardan gelen radyasyonun yarattığı gaz ve tozdaki kabarcıklar olduğu düşünülüyor. NASA, ESA, CSA, JUDY SCHMİDT

Yeni Doğan Yıldızlar Galaksilerini James Webb Teleskop Görüntülerinde Şekillendiriyor

JWUT‘nin keskin kızılötesi gözleri, önceki gözlem evlerinde görülemeyen çarpıcı yeni ayrıntıları ortaya çıkarıyor.

NGC 628 (gösterilen) gibi karşıdan sarmal gökadaların yeni JWST görüntüleri, karanlık boşluklarla beneklenmiş gaz ve toz sarmallarını ortaya koyuyor. Bu boşlukların, genç, büyük kütleli yıldızlardan ve süpernovalardan gelen radyasyonun yarattığı gaz ve tozdaki kabarcıklar olduğu düşünülüyor. NASA, ESA, CSA, JUDY SCHMİDT

James Webb Uzay Teleskobu‘ndan alınan yeni görüntülerde, bir grup gökada girift ayrıntılarla dikkatleri üzerine çekiyor. JWUT’nin keskin kızılötesi gözleri, yeni doğan yıldızların çevrelerini nasıl şekillendirdiğini açığa çıkarıyor, yıldızların ve galaksilerin birlikte nasıl büyüdüklerine dair ipuçları veriyor.

Tucson’daki Arizona Üniversitesi’nden astronom Janice Lee, “Az önce havaya uçtuk” diyor. O ve 100’den fazla astronom, Astrophysical Journal Letters’ın özel bir Şubat sayısında bilim insanlarının JWUT ile bu galaksilere ilk bakışlarını bildirdiler.

Aralık 2021’de JWUT lansmanından önce Lee ve meslektaşları, teleskopla gözlemlendiklerinde yıldızların yaşam döngülerine ilişkin yeni ayrıntıları ortaya çıkarabileceğini düşündükleri 19 gökada seçtiler. Bu galaksiler, Samanyolu’nun 65 milyon ışık yılı içinde nispeten yakındır ve hepsinin farklı sarmal yapıları vardır. Ekip, birçok gözlemeviyle galaksileri gözlemlemişti, ancak galaksilerin bazı kısımları her zaman düz ve özelliksiz görünüyordu.

Lee, “JWUT ile en küçük ölçeklere kadar yapıyı görüyoruz. İlk kez, bu galaksilerin çoğunda en genç yıldız oluşum bölgelerini görüyoruz” diyor.

Gökbilimciler, yıldızlarının nasıl oluştuğunu karşılaştırmak için farklı sarmal yapı türlerine sahip birkaç gökadayı incelemek için JWST’yi kullanıyorlar. NGC 1365’in (gösterilen) merkezinde spiral kollarını birbirine bağlayan parlak bir çubuk vardır. JWST, bu galaksinin merkezinde, önceki gözlemlerde gizlenmiş olan parıldayan toz tespit etti. SCIENCE: NASA, ESA, CSA, JANİCE LEE/NOIRLAB; GÖRÜNTÜ İŞLEME: ALYSSA PAGAN/STSCI – Yeni Doğan Yıldızlar Galaksilerini Yeni James Webb Teleskop Görüntülerinde Şekillendiriyor

Yeni görüntülerde, galaksilerin yüzleri parıldayan gaz ve toz iplikçikleri arasındaki karanlık boşluklarla beneklenmiş durumda. Hubble Uzay Teleskobu görüntüleri ile yapılan karşılaştırmalar, bu boşlukların, merkezlerinde yeni doğmuş yıldızlardan gelen yüksek enerjili radyasyon tarafından gaz ve tozdan oyulmuş kabarcıklar olduğunu ortaya koyuyor.

Sonra, bu yıldızların en kütlelisi ömrünün sonuna gelip patladığında, o gaz daha da fazla dışarı atılır. Daha büyük baloncuklardan bazılarının kenarlarında daha küçük baloncuklar vardır, bu da ölmekte olan yıldızların ittiği gazın yeni yıldızlar oluşturmaya başladığı noktaları gösterebilir.

Bu süreçleri farklı sarmal gökada türlerinde karşılaştırmak, gökbilimcilerin gökadaların şekillerinin ve özelliklerinin yıldızlarının yaşam döngülerini nasıl etkilediğini ve gökadaların yıldız sakinleriyle birlikte nasıl büyüdüğünü ve değiştiğini anlamalarına yardımcı olacaktır.

Lee, “Seçilen 19 galaksiden yalnızca ilk birkaçını inceledik. Çevrenin nasıl değiştiğini … yıldızların nasıl doğduğunu anlamak için bu şeyleri tam örnekte incelememiz gerekiyor” diyor.

Yazan: İlknur YEŞİLYURT