23 Yıl Önce Dondurulan Olan Testis Yeniden Sperm Üretti
23 yıl boyunca dondurulan ve daha sonra kısır farelere aşılanan sıçan testis kök hücrelerinin canlı sperm ürettiği gösterildi.
Farelerde yapılan araştırmalar, kanser sonrası oluşacak durumlar için umut ışığı oluyor.
Pennsylvania Üniversitesi Veterinerlik Fakültesi’nden Eoin Whelan ve meslektaşları tarafından yapılan kemirgenlerde yapılan yeni bir araştırmaya göre, dondurularak saklanan erkek testis dokusu yirmi yıldan fazla bir süre sonra aşılandı ve canlı sperm üretmeye devam etti.
Ancak uzun süre dondurulmuş olma, yalnızca kısa süreliğine dondurulan dokuya kıyasla doğurganlığın azaldığı da söyleniyor. Yani dondurulma ne kadar kısa ise sonuç o kadar iyi oluyor.
Bulgular, kemoterapiden önce testis dokusunun alınması ya da zarar görmesi durumunda ve nihai yeniden implantasyon için dondurulması ile sonuçlanabilecek genç erkek kanser hastalarının tedavisi için geniş kapsamlı etkilere sahip olabilir.
Çocukluk çağı kanseri sağ kalım oranları son yıllarda çarpıcı bir şekilde artmıştır, ancak tedavinin ciddi bir yan etkisi de yaşamın sonraki dönemlerinde doğurganlığın azalmasıdır.
Potansiyel bir tedavi, kök hücreleri içeren testis dokusunun hasat edilmesi, dondurulması ve yeniden implante edilmesi olabilir; bu prosedür, en azından kısa süreli dondurmadan sonra, bir maymun türünde doğurganlığı geri kazandırdığı yakın zamanda gösterilmiştir.
Ancak kanserli ergenlik öncesi erkek çocuklar için, hasattan sonraki on yıl veya daha fazla süreyle yeniden implantasyon mümkün olmayabilir, bu da donmuş spermatojenik kök hücrelerin (SSC’ler) ne kadar süre canlı kalabileceği sorusunu gündeme getirir. Bu soruyu araştırmak için araştırmacılar, laboratuvarlarında 23 yıldan uzun bir süredir dondurularak saklanan sıçan SSC’lerini çözdüler ve bunları yabancı dokuyu reddedecek bir bağışıklık tepkisi olmayan çıplak farelere implante ettiler. Uzun süre dondurulan SSC’lerin yaşayabilir sperm üretme kabiliyetini, sadece birkaç ay donmuş SSC’lerle ve hepsi birkaç on yıl boyunca korunan tek bir sıçan kolonisinden taze toplanmış SSC’lerle karşılaştırdılar.
Araştırmacılar, uzun süre dondurulan SSC’lerin fare testisini kolonize edebildiğini ve başarılı sperm üretimi için gerekli tüm hücre tiplerini üretebildiğini, ancak daha yakın zamanda toplanan doku örneklerinden herhangi birinden SSC’ler kadar sağlam olmadığını buldular. Uzun süre dondurulan SSC’ler, diğer numunelere kıyasla benzer gen ekspresyonu değişiklikleri profillerine sahipken, daha az uzayan spermatid ürettiler. Bu da spermlerin yüzme kapasitesini değiştiriyor.
Bu sonuçların birkaç önemli sonucu vardır. İlk olarak, zamanla kök hücre potansiyelinin gerçek kaybını yansıtmayabilecek, dondurularak saklanan hücrelerin potansiyelini belirlemede biyokimyasal veya hücresel biyobelirteçlere güvenmek yerine SSC canlılığının yerinde test edilmesinin önemine işaret ederler. İkincisi, şu anda reimplantasyon için insan SSC’lerini genişletebilecek hiçbir protokol olmasa da – bu tedavinin klinik gelişimi için bir gereklilik – bu tür protokollerin, insan SSC’lerinin sıçanlarınkileri taklit ettiğini varsayarak, canlılığın zamana bağlı bozulmasını dikkate alması gerekebilir.
Son olarak iyi haber, uzun süreli dondurarak saklama sırasında canlılık hiçbir şekilde kaybolmuyor, bu da canlılık kaybının ana etkenlerini tanımlamanın ve azaltmanın mümkün olabileceğini düşündürüyor bizlere.
Yazan: Bilge KAPLAN
Bir yanıt bırakın